Jarenlang zocht ik regelmatig op hoe Union Berlin er voorstond in de tweede of de derde Duitse voetbaldivisie. Morgen speelt de volks- en cultclub uit het Oost-Berlijnse stadsdeel Köpenick voor het eerst een Bundesligawedstrijd. Thuis tegen RB Leipzig.
In 1906 werd de club opgericht, maar pas vanaf 1920 heette hij Union Berlin. Tot pakweg 1945, want na de Tweede Wereldoorlog raakte Union net zo verdeeld als de Duitse hoofdstad. In het westen van de stad ging de club door als SC Union Berlin, in het oosten als SG Oberschöneweide. Zes naamsveranderingen verder heette de Oost-Berlijnse tak in 1966 ook weer Union.
Nooit was Union de eerste club van Oost-Berlijn. Altijd volgde ze de gehate concurrent Dynamo Berlin op veilige afstand. Dynamo was de club van de Oost-Duitse veiligheidsdienst, de beruchte Stasi. Vorwärts Berlin was van het Oost-Duitse volksleger. Als Dynamo of Vorwärts niet op eigen kracht konden winnen greep er wel een Stasi- of en legerchef in.
Union Berlin was de Oost-Berlijnse volksclub in de DDR-Oberliga. Geen verzetsclub, maar wel een club met opvallend veel DDR-kritische fans. Fotograaf Harald Hauswald volgde de hooligans van Union al voor de val van de Muur (bekijk zijn foto’s hier). Toen de club ruim twintig jaar geleden bijna bankroet was werd Union door de fans gered. Nina Hagen droeg haar steentje bij door bij thuiswedstrijden het clublied Eisern Union te zingen. Dat doet ze nog steeds, als het even kan.
Wir aus dem Osten geh`n immer nach vorn
Schulter an Schulter für Eisern Union
Hart sind die Zeiten und hart ist das Team
Darum siegen wir mit Eisern Union
En:
Wer lässt sich nicht vom Westen kaufen?
Eisern Union, Eisern Union
Op de website van Union Berlin is de hele tekst te lezen en de studio-uitvoering van Nina Hagen te beluisteren (zie ook de NOS-site van vandaag). Het klinkt als een strijdlied. Red Bull Leipzig is gewaarschuwd, want of ze morgen genoeg hebben aan hun "toverdrank" is zeer de vraag.
Erik de Graaf
PS: in 2009 en 2010 schreef ik ook al een paar keer over Union. De foto maakte ik bij de Spree in Berlijn.