Heinrich Zille 150! Ik over een eeuw

Tegen een blinde muur aan de (toen nog) West-Berlijnse Marheinekeplatz zag ik ooit een reusachtige tekening van het Berlijnse volksleven in de jaren twintig. Onder de kleurige afbeelding stond de naam van de oorspronkelijke kunstenaar: "Heinrich Zille: 10.1.1858 - 9.8.1929". De Berlijnse volkstekenaar en was toen net vijftig jaar dood.

Vandaag is het precies 150 jaar geleden dat graficus, lithograaf, schilder, tekenaar en fotograaf werd geboren. Hij groeide in armoede op, werkte jarenlang in een foto-atelier, maar kwam pas goed aan zijn eigen werk toe toen hij rond zijn vijftigste werkloos werd. "Ga liever de straat op. Kijk om je heen en teken", had zijn leermeester hem ooit gezegd. Zijn sociaal-kritische weergave van het Berlijnse leven van het late keizerrijk en de Republiek van Weimar sloeg in als een bom. "Moeder, als ik wil kan in bloed in de sneeuw spugen", zegt een meisje op een van Zilles tekeningen trots tegen haar moeder. De heersende klasse vond het maar niks. "Die kerel ontneemt ons alle levensvreugde", becommentarieerde een officier uit het keizerrijk een Zille-tentoonstelling.

In het Nicolaïviertel in het centrum van Berlijn wordt vandaag een standbeeld van Heinrich Zille onthuld. De Berliner Morgenpost toont op haar website een reeks tekeningen en foto's van de meester. En de Akademie der Künste organiseert een tentoonstelling van zijn werk.

En ik sta vandaag even stil bij Heinrichs verjaardag, zoals ik dat jaarlijks doe sinds ik in 1979 de muurschildering op de Marheinekeplatz zag. Al die tijd al is hij op de dag af een eeuw ouder dan ik. Proost!

Erik de Graaf