Helwerd - een magische plek

Vandeweek weer eens over de wierde Helwerd bij Rottum gewandeld. Bij een informatiebord op een verscholen parkeerterrein bij de provinciale weg van Middelstum naar Usquert de fiets neergezet. Daarna over een karrenspoor het land in naar de oeroude wierde.

Al honderden jaren voor onze jaartelling vestigden zich de eerste bewoners in Noord-Groningen, aangetrokken door de vruchtbare grond en de visstand in de maren en in zee. Om zich te beschermen voor het zeewater wierpen ze verhogingen op, zogenaamde wierden. Een van die wierden is Helwerd, gelegen in een keten van de wierden Kantens, Rottum, Helwerd, Kloosterwijtwerd en Usquert, ten westen van de oude Fivelboezem.

Op zijn tocht door de Groninger Ommelanden ontmoette de missionaris Liudger in 787 de heidense bard Bernlef op de wierde van Helwerd. De blinde Bernlef, naar vermoed geboren in Warffum, was in de wijde omgeving bekend als volkszanger en dichter. Volgens de overlevering deed Liudger Bernlef het licht zien, zowel letterlijk als figuurlijk. Liudger moest verder om ook de rest van Noord-Groningen te kerstenen, maar voordat hij vertrok leerde hij Bernlef een paar psalmen om zijn werk voort te zetten.

Een sterk verhaal, zo lijkt het, maar als je op Helwerd rondloopt ben je onmiddellijk geneigd het voor waar aan te nemen. Helwerd voelt als een magische plek, waar een ver verleden voelbaar is. In de verte zie je de wierden van Rottum, Usquert en Warffum, waar volgens Bernlef indertijd al bomen groeiden. En hij heeft het zelf gezien. Ga vooral zelf eens kijken op Helwerd. En voel het verleden.

Erik de Graaf