Denk ik aan Duitsland...: Ohren freimachen

Denk ik aan Duitsland...: Ohren freimachen: “Ohren freimachen”, snauwde de Oost-Duitse grensbeambte. Mijn haar was de laatste weken weer over mijn oren gegroeid, waardoor de foto in m...

Een sms'je op het Wad

In een dag dooi is het buiten alweer groen. Alleen witte randen sneeuw herinneren aan een winterse week. Eergisteren wandelde ik nog over het bevroren Wad boven de Noordpolder. De laatste drie letters eraf en een o voor de l en je hebt waar je je kon wanen. Zover was ik nog nooit de Waddenzee opgelopen. In alle richtingen eindeloze, ijzige verte. Door het kruiende ijs in het noorden was er geen uitzicht op Schiermonnikoog, op Rottum of op Borkum. Toch kan het niet ver meer zijn geweest. Vlak voordat ik om wilde keren om terug naar de haven van Noordpolderzijl te wandelen ontving ik een sms’je met de prijzen voor mobiel bellen in Duitsland. Meestal is dat toch een teken dat je de grens over bent. Erik de Graaf

De eerzame schaatser

Op 1 februari 1787 overleed de Klaas Jans uit Midhuizen onder Vierhuizen aan de oevers van de Lauwerszee. Hij was 28 jaar, vijf maanden en twee dagen oud. Klaas Jans liet een vrouw en een zoontje na. Hij werd begraven op het kerkhof van Vierhuizen.

Eind januari 1787 had Klaas Jans weer zoveel last van zijn hem al jaren kwellende breuk dat hij besloot op de schaats over het Reitdiep naar de “breukenmeester” in Groningen te rijden. De arts kon hem niet helpen. Klaas Jans schaatste terug naar Midhuizen, maar kwam koud, nat en afgepeigerd thuis bij zijn “geliefde vrouw en kroost”. Ziek ging hij vroeg naar bed, vermoedelijk met hoge koorts. Twee artsen uit de buurt konden hem niet meer helpen. Op 1 februari 1787 overleed de “eersame” schaatser thuis in zijn bed. Zijn liggende grafsteen “ter gedagtenis van de eersaame Klaas Jans” vertelt het verhaal van zijn dood:

“Toen ik nog was, zeid men van mij,
Geen sterker mensch ziet men als gij,
’t Was waarlijk soo maar merkt dat god,
Mij deed ontmoeten tot mijn lot,
Daar ‘k ’s morgens van mijn vrouw en kind,
Hoe sterk geliefd en teer bemind,
Mijn afscheid nam op schaatsen reed,
Na Gruno’s stad, daar nu nieuw leed.
Mij nu weer trof doordien een breuk
Mij jaaren lank veel smart en kreuk
Heeft angebracht, vermeesterd mij,
In deeze stand waarom ik vrij,
Bij een breukmeester mij begaf,
Maar juist die man had op de pas,
Geen baat, zoodat ik doe
Mij dus beried om naar huis toe
Op schaatsen weer te rijden wou.
In zulk een stand is waare rouw
Die hyr op viel, ik kwam zoo thuis
Doornat gesweet van pijn en kruis
Bij mijn geliefde vrouw en kroost.
Direkt na ’t bed, ‘k was afgeslooft.
Terstond gehaald twee ars om raad
Vlijt angewend, maar ’t was te laad.
Want ziet, geen kruid voor mij zij kenden
Moest ik den derden dag ten enden
Mijn leeftijd zijn, dus ben ik net
Ten tijnde dag in ’t graf gezet.
Vanwaar ik weer verijsen zal
Vaarwel geliefde, looft God al.”

En nu maar wachten op het "verijsen", wat me wel toepasselijk lijkt voor een schaatser.

Erik de Graaf

Denk ik aan Duitsland...: Georg Heyms schaatsdood

Denk ik aan Duitsland...: Georg Heyms schaatsdood: Hij was nog maar 24 jaar en gold als veelbelovend dichter. Op 16 januari 1912 verdronk Georg Heym tijdens een schaatstocht op de Havel bij ...

Denk ik aan Duitsland...: In de tuin van Angela Merkel

Denk ik aan Duitsland...: In de tuin van Angela Merkel: In december schreef ik over Ringo Starrs veelkleurige “ knotted gun ”. Een pistool met een knoop in de loop als symbool tegen geweld, die h...

Bismarck spreekt

Bismarck heeft gesproken en we hebben hem nu eindelijk in het echt kunnen horen. Vorig jaar werden enkele 122 jaar oude geluidsopnamen uit het laboratorium van de Amerikaanse uitvinder Thomas Edison ontcijferd. Groot nieuws want eindelijk kon worden bewezen dat de rijkskanselier Otto von Bismarck geen piepstemmetje had, zoals vaak werd verondersteld.

In 1878 vroeg de Edison een patent aan op zijn fonograaf, waarmee hij geluid kon opnemen en weer kon afspelen. Edison gebruikte daarvoor zogenaamde wasrollen, een mengsel van paraffine en bijenwas. In 1957 werden enkele oude wasrollen uit Edisons erfenis gevonden, maar het duurde tot vorig jaar dat eindelijk het verhaal achter de geluidsopnamen duidelijk werd.

In 1889 en 1890 reisde Theo Wangemann, een Duitse medewerker van Edison, naar Europa om de fonograaf te demonstreren en om de hoge kringen van het belang ervan te overtuigen. Wangemann reisde naar de Parijse wereldtentoonstelling en vervolgens naar Berlijn. In september 1889 demonstreerden Wangemann en de inmiddels ook naar Duitsland gevaren Edison de fonograaf aan het hof van keizer Wilhelm II in Potsdam. De keizer was enthousiast, maar weigerde in het apparaat te spreken. De zevenjarige kroonprins mocht wel wat zeggen.

Lees verder op mijn nieuwe blog en beluister de stem van Bismarck: Denk ik aan Duitsland...

Erik de Graaf