All you need is beat! Opstand in de DDR

Op zondagavond 31 oktober 1965 demonstreerden 2500 jongeren in het centrum van Leipzig. Niet voor hogere lonen, niet voor meer reismogelijkheden (Leipzig lag toen tenslotte in de DDR), maar tegen het verbod op beatmuziek. De Leipziger afdeling van de SED, de Oost-Duitse communistische partij, had kort ervoor ruim veertig plaatselijke bands verboden. De partij zag de Oost-Duitse "beatfans" als a-sociale nietsnutten. En hun muziek werd door partijleider Ulbricht "hottentottenmuziek" genoemd.

De beat was levensgevaarlijk voor het socialisme, vond de Partij, want ze was Amerikaans en kapitalistisch. Op de demonstratie op 31 oktober arresteerde de Volkpolizei 279 jongeren. Ruim 160 personen werden veroordeeld tot gevangenisstraffen, tot tewerkstelling in de bruinkoolmijnen of tot heropvoedingsgestichten.

Lees meer op Denk ik aan Duitsland..

Erik de Graaf

Veertig gestolen minuten

Vannacht gaat de klok weer van zomer- naar wintertijd. Elke keer gaat het uurtje voor- of achteruit gepaard met felle discussies. Hebben we nu een uurtje extra of juist niet? U kent het wel. Maar ook jaarlijks wordt door de deskundigen gesteggeld over de vraag of dit nu goed is voor ons bioritme of dat het allemaal niet zoveel uitmaakt.

 

Mijn ome Jan uit Drenthe, die zijn leven lang glastuinder in het Westland was, maakte er altijd ook nog een politiek-historische kwestie van. Twee keer per jaar herinnerde hij de familie bij het voor- of achteruitzetten van de klok aan de veertig door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog gestolen minuten, die later nooit zijn teruggegeven. Zijn fiets was nog daar aan toe, daar kon je een nieuwe voor kopen. Maar die veertig minuten waren voorgoed verloren gegaan.

 

Tot 16 mei 1940 kende Nederland de Amsterdamse tijd, die voorliep op de West-Europese tijd, maar achter op de Midden-Europese. Dat was best lastig, want nu, op zaterdagavond om tien uur, was het in Londen tien over half tien en in Keulen en Berlijn tien over half elf.

 

Nog geen week na de Duitse bezetting voerden de Duitsers per decreet op 16 mei 1940 de zomertijd in. Al voor de oorlog was het vooruitzetten van de klok in het Staatsblad voor 19 mei aangekondigd, maar dat moment werd door de Duitsers haastig drie dagen vervroegd. In Duitsland was de zomertijd namelijk al per 1 april ingegaan. 

 

Daarnaast gelastten de Duitsers ook onmiddellijk af te stappen van de Amsterdamse tijd en over te stappen op de Midden-Europese. De klokken gingen op 16 mei 1940 dus een uur en veertig minuten vooruit, zoals ook in De Telegraaf werd aangekondigd. Vreemdgenoeg werd de klok pas in november 1942 een uur teruggezet, waardoor Nederland tweeëneenhalf jaar achterelkaar in zomertijd leefde.

 

In feite was het dus de tijd, waarmee de nazi’s de Gleichschaltung in het bezette Nederland begonnen. Later pasten de Duitsers de kranten, de politieke partijen, de cultuur en het hele maatschappelijke leven in Nederland aan de nationaalsocialistische norm aan. 

 

Na de Tweede Wereldoorlog heeft Nederland dertig jaar niet meegedaan aan de zomertijd. Maar de veertig minuten zijn voor altijd verloren gegaan. Mijn ome Jan heeft dat nooit kunnen verkroppen. Het kan best zijn laatste gesputter hebben kunnen zijn.

 

Erik de Graaf

Fotograaf boven Berlijn: winter 1945-1946

Winter 1945-1946. Het zwaar gebombardeerde Berlijn, gefotografeerd vanuit de lucht door de Duitse fotograaf Hein Gorny. Illegaal. Geen Duitser mocht de stad zo zien van de geallieerden. Pas vijfenzestig jaar later, in 2011, kwamen de indrukwekkende foto’s aan het licht...

Lees verder op: Denk ik aan Duitsland...

Erik de Graaf


De foto's zijn in Berlijn te zien in de Collection Regard en op Graafwerk...foto's

Monument voor Roma en Sinti

Eindelijk is het ervan gekomen. Vanochtend is in Berlijn het herinneringsmonument onthuld voor de Sinti en Roma. Op een steenworp afstand van de Rijksdag waren de hoogste bekleders van Duitse waardigheid aanwezig om kritiek op het lange uitblijven te smoren. Overtuigend gaan ze niet door één deur, maar vandaag waren bondspresident Joachim Gauck en bondskanselier Angela Merkel samen present.

Ongeveer een half miljoen Sinti en Roma, de officiële naam voor wat door de volksmond zigeuners worden genoemd, werden tussen 1933 en 1945 op gruwelijke wijze door de nazi’s vermoord. Tientallen jaren duurde het voordat er Duitse belangstelling, laat staan erkenning kwam voor hun lot. Pas in 1982 kregen ze die van West-Duitse bondskanselier Helmut Schmidt. Tien jaar later, na de hereniging van de twee Duitslanden, vond de regering-Kohl dat er één herinneringsmonument voor alle slachtoffers van het naziregime moest komen. 

Lees verder op: Denkend aan Duitsland...

Groen en links

Eind augustus logeerde ik bij mijn vriend Harald Terpe in Rostock. Ik heb hem in 1981 leren kennen aan een fantastisch strand aan de Zwarte Zee in Bulgarije. We hebben sindsdien altijd onregelmatig contact behouden. In Warffum, in Rostock en verder op feesten en begrafenissen.

De wereld is veranderd in dertig jaar. We woonden in de Koude Oorlog in twee tegenovergestelde politiek- en militair-strategische blokken. We werden verondersteld elkaars vijanden te zijn, maar dat lukte niet zo goed. Aan het eind van de jaren tachtig werd Harald het gezicht van Neues Forum in de Oost-Duitse havenstad Rostock. Na 1989 zat hij daar jarenlang in de gemeenteraad. In 2005 werd hij gekozen als Bondsdaglid voor de Grünen. Inmiddels zit hij in zijn tweede termijn. In 2013 zijn er opnieuw verkiezingen.

De discussies aan de keukentafel in Rostock gingen eind augustus veel over de politiek. Over het succes van de Grünen in Duitsland, over de malaise in GroenLinks. Ik vertelde over de parlementaire GroenLinkse steun aan de militaire politiemissie naar Kunduz en over het Lente- of Kunduz-Akkoord, waarmee de Kamerfractie deed alsof ze regeringsverantwoordelijkheid had voordat ze ook maar in de buurt van het pluche kwam.

Harald kwam in de grüne fractie toen de rood-groene coalitie net beëindigd was na de Duitse verkiezingen van 2005. Het kostte een jaar, vertelde hij, om de meeregeermodus uit te schakelen. Voorstellen werd in die tijd onbewust een Kompromissbereitschaft meegegeven, die in de nieuwe oppositiesituatie niet meer nodig was. Na dat jaar is afgesproken dat in elk grün voorstel voortaan een groene en een sociale component moet zitten. Het leek soms wat gekunsteld, maar het werkte wel. De partij klom weer uit het dal.

Groen en links, het kan dus wel. Maar alleen als je bij jezelf blijft.

Erik de Graaf

Postcodeterreur

Zaterdagochtend. De telefoon gaat.
 
"Met Erik".
"U spreekt met ...... (naam natuurlijk niet verstaan, doen ze expres!) van de Nationale Postcodeloterij."
"Ik heb niet zoveel zin in de Postcodeloterij."
"Heb ik het genoegen met de heer De Graaf?"
"Nou, genoegen weet ik niet, maar ik ben dat wel en heb geen zin in de Postcodeloterij."
"Mag ik u vragen wat u tegenhoudt, meneer?"
"Nou, op dit moment vooral u. Dag mevrouw."

 Tuut-tuut-tuut...

Erik de Graaf

Linkse coalitie volgens Warffum

Op 12 september waren er Tweede Kamerverkiezingen in Nederland. Het kan u nauwelijks zijn ontgaan. Wekenlang krakeelden politici doorelkaar, zichzelf voortdurend herhalend “in het belang van Nederland”. Na de verkiezingsdag keerde een weldadige rust weer. De politici sloten hun monden. Er heerst radiostilte.

 

In de weergekeerde rust proberen de politici, die elkaar in campagnetijd uitmaakten voor “een gevaar voor Nederland”, opeens samen een regering te vormen. De uitslag laat nauwelijks een andere mogelijkheid over dan die coalitie tussen de twee grootste partijen, die elkaar eigenlijk wilden uitsluiten. Een volk krijgt de regering die het verdient, wordt vaak beweerd. De Nederlandse kiezer heeft de vertegenwoordigers van de veroorzakers van een fenomenale financiële crisis beloond met de meeste stemmen. Ik begreep dat al twee verkiezingen lang niet.

 

Gelukkig woon ik al 21 jaar in Warffum, een rustig dorp op het Groninger Hoogeland. Vijfentwintighonderd inwoners, waarvan de stemgerechtigden in twee stembureaus hun favoriete vakje rood mochten kleuren. Vorige week kreeg ik de uitslag van de verkiezingen in Warffum onder ogen. Ze week behoorlijk af van het landelijk beeld.

 

Als de Warffumer verkiezingsuitslag wordt omgerekend naar 150 Kamerzetels doen zich plotseling heel andere coalitiemogelijkheden voor. De landelijke beoogde regeringscoalitie van VVD en PvdA zou met 80 omgerekende zetels ook in Warffum de grootste coalitiemogelijkheid zijn. Doordat de PvdA in Warffum veel groter is dan de VVD zou PvdA-leider Samsom in ieder geval premier worden. Naast de coalitie met rechts zou hij echter van de Warffumers ook de kans krijgen een links kabinet te vormen. Samen met de SP komt de PvdA op 78 zetels. Met zes GroenLinkse zetels erbij zou links nog rianter in het pluche zitten.

 

Tja, met de uitslag van Warffum kun je iets moois beginnen. De landelijke uitslag blijft uiteraard leidend. Toch is het prettig te weten met wie je in een dorp woont.

 

Erik de Graaf

 

Omgerekend naar 150 zetels zou Warffum in Den Haag voor de volgende zetelverdeling zorgen:

-          VVD 22 zetels (landelijk 41)

-          PvdA 58 zetels (landelijk 38)

-          PVV 9 zetels (landelijk 15)

-          CDA 13 zetels (landelijk 13)

-          SP 20 zetels (landelijk 15)

-          D66 8 zetels (landelijk 12)

-          GroenLinks 6 zetels (landelijk 4)

-          ChristenUnie 6 zetels (landelijk 5)

-          SGP 1 zetel (landelijk 3)

-          PvdD 5 zetels (landelijk 2)

-      50PLUS 2 zetels (landelijk 2)