De storm van 22 december 1894

Het is 22 december 2014. Buiten waait het stevig. Vrij krachtig tot stormachtig, langs de kust windkracht 8 uit west tot zuidwest. Hemelsbreed twee kilometer van de waddendijk buldert de wind om het huis.

Honderdtwintig jaar geleden, op zaterdag 22 december 1894, raasde een zware storm over Nederland. Van ’s ochtends om acht uur draaide hij van zuidzuidwest via westzuidwest in de middag tot noordwest in de avond. Die laatste richting behield hij tot halverwege de 23^e december. In een Verslag over den Stormvloed van 22/23 December 1894 lees ik dat het verschil tussen eb en vloed zeer groot was aan de Hollandse kusten, maar juist zeer gering aan de Waddenkust. Het water wilde hier een etmaal nauwelijks zakken.

De storm van 22 december 1894 veroorzaakte veel schade, maar maakte weinig slachtoffers. In Scheveningen werd bijna de complete vissersvloot vernietigd. Doordat het vissersplaatsje geen haven had voeren de vissers met logge platbodems, die bij thuiskomst op het strand werden geparkeerd. Aan het begin van de winters werden ze uit veiligheid verder het strand opgesleept. Daar werden ze die zaterdag bezocht door de storm en het hoge water. Een groot deel van de Scheveninger vissersvloot verging op het droge.

Tienduizenden ramptoeristen bezochten de volgende dagen het strand van Scheveningen. Alleen al op Tweede Kerstdag vervoerde de Haagse tram ongeveer 10.000 passagiers naar Scheveningen. Net zoveel mensen kwamen op andere gelegenheden op de ramp af. Onder hen ook de schilder Hendrik Willem Mesdag (1831-1916), die de ramp schilderde (zie illustratie).

Voor de horeca was het een goudmijn, voor de visserij een ramp. De storm van 1894 was ook het startschot voor de aanleg van de vissershaven in Scheveningen, die in 1905 gereed was.

Erik de Graaf