Conservatieve en burgerlijke Stasi

In de Nederlandse kranten is de laatste dagen de teneur dat de Stasi in 1967 achter de moordaanslag op de Westduitse student Benno Ohnesorg zat. Daarmee stond de Oost-Duitse geheime dienst ook aan de basis van het linkse terrorisme in de jaren ’70. Dat zijn echter snelle conclusies, waarvoor de twee historici die de kwestie onderzochten geen enkel bewijs in de Stasi-archieven vonden.

Bewezen is voorlopig alleen dat de schutter, de West-Berlijnse politieagent Karl-Heinz Kurras, vanaf 1955 geheim lid van de Oost-Duitse communistische partij was en tegelijk ook informant voor de Stasi. Voor een Stasi-complot is (nog?) geen enkel bewijs gevonden. Voorlopig lijkt het er op dat de Stasi zich indertijd vooral rotschrok van de dodelijke treffers van haar kameraad Kurras. De geheime samenwerking werd onmiddellijk bevroren, terwijl hij door zijn functie bij de politie in West-Berlijn toch een nuttige topspion was.

Het zal (nog wel even) de vraag blijven de schoten in opdracht van de Stasi werden afgevuurd (niets was tenslotte te dol om de vijand te destabiliseren) of dat Kurras “gewoon” zijn persoonlijke afkeer van de in zijn ogen onaangepaste. ongure en ook nog eens demonstrerende studentenbende botvierde. Het Oost-Duitse communisme, waar Kurras blijkbaar graag bij wilde horen, was tenslotte ook uiterst conservatief, burgerlijk en bekrompen. Misschien deed het wat dat betreft niet eens onder voor de gemiddelde West-Duitse Bild-lezer.

De leider van de studentenbeweging, Rudi Dutschke, was afkomstig uit de DDR. Dutschke ontvluchtte de Oost-Duitse bekrompenheid kort voor de bouw van de Berlijnse Muur in 1961. Door zijn openlijke kritiek op de militarisering en de reisbeperkingen in de DDR mocht hij in het oosten niet meer studeren wat hij wilde. De DDR was bepaald niet de door de studentenbeweging gewenste antiautoritaire staat. De Oost-Duitse kameraden van Dutschke waren niet de machthebbers, maar juist de dissidenten in de DDR zoals Wolf Biermann en Gerd Poppe.

Erik de Graaf