Fotograaf te Kruisweg

In 1916 kocht de tweeëntwintigjarige Jacob Molenhuis uit Kruisweg bij Kloosterburen voor vijfenveertig gulden een fotocamera met statief van stoffenhandelaar en fotograaf Onno Wolthuis uit Leens. Wolthuis had geen zin meer om zoveel tijd in de donkere kamer door te brengen, maar aan Molenhuis was het tweedehandsje goed besteed. Tot 1972 maakte hij er dertigduizend glasplaatnegatieven mee, waarvan er na zijn overlijden in 1987 zesduizend werden teruggevonden in zijn woning aan de Leensterweg in Kruisweg.

Jacob Molenhuis werd in 1894 geboren. Zijn vader was een ondernemende man. Behalve rietdekker was hij agent van de Holland-Amerika Lijn, die emigranten naar Amerika verscheepte. Hij dreef een tabaks- en koffiehuis in Kruisweg en handelde in zelf gevangen vogels. Zijn zilvermeeuwen werden tot in Parijs verkocht om tot dameshoeden te worden verwerkt. Op zondag gaf hij godsdienstles aan de dorpsjeugd, pro deo. De ondernemersgeest ging van vader op zoon. Jacob had een neusje voor technische vooruitgang. Hij werd rijwielhersteller, trouwde en bouwde een woning annex winkel naast zijn ouderlijk huis. Met op zolder een donkere kamer en in de schuur een fietsenwerkplaats en een fotostudio.

Op de fiets of op de motor reisde Molenhuis door de regio om huwelijken, jubilea en toneeluitvoeringen vast te leggen. Duizenden mensen portretteerde hij, van landarbeiders tot herenboeren. Bij hen thuis, op het land of in de fotostudio boven de fietsenwerkplaats. Hij maakte talloze herinneringsfoto’s van zieken en overledenen. Vaak werd de kist rechtop gezet om de overledene beter voor de lens te krijgen.

Zestig jaar lang legde Molenhuis het leven op het Hogeland vast. Hij maakte foto’s van het werk op het land en van de robbenjacht op het Wad, maar ook van de drukte op de ijsbaan en een bezoek van koningin Wilhelmina aan de boerderij Onrust in Hornhuizen. Twee spelers van de plaatselijke voetbalclub werden onsterfelijk door een foto van een kleine eeuw geleden. Fotograaf Molenhuis uit Kruisweg wordt tegenwoordig door deskundigen in binnen- en buitenland geroemd om de grote historische en culturele waarde van zijn werk.

Erik de Graaf

Otto Kalkhoven maakte een studioportret van Jaap Nienhuis in de stijl van Jacob Molenhuis. Alle teksten en foto's zijn te bekijken op Op verkenning door Het Hogeland.