In het voorjaar van 1957 werd er hard geklust in een oude,
uitgewoonde villa aan de Oosterstraat in Warffum. Honderd vrijwilligers hielpen
wekenlang om het eens zo deftige herenhuis bewoonbaar te maken voor twee
Hongaarse families, die hun land waren ontvlucht na de bloedige onderdrukking
van de Hongaarse Opstand door het Russische leger. Toen het huis klaar was
overhandigde burgemeester Molly Geertsema plechtig de sleutel aan Josef Kardos,
de vader van een gezin met drie kinderen. De moeder van het tweede gezin
bedankte de Warffumers voor het droomhuis.
In oktober 1956 sloeg de opstand tegen het strenge
communistische bewind in Hongarije over van de hoofdstad Boedapest naar de
provincies. In het kleine Mosonmagyaróvár bij de Oostenrijkse grens sloot de
achttienjarige scholier Istvan Kardos zich aan bij de demonstranten. Hij was er
getuige van hoe ruim honderd demonstranten werden doodgeschoten toen ze de gehate
rode communistische ster van een kazerne wilden verwijderen. Na hun begrafenis trad
Istvan toe tot de revolutionaire raad in het stadje, die onder leiding stond van
zijn natuurkundeleraar. Een paar dagen later maakten Russische tanks een
bloedig eind aan de Hongaarse Opstand. Istvan Kardos vluchtte naar Oostenrijk,
waar hij werd uitgenodigd om naar Nederland te komen.
Burgemeester Geertsema nam Istvan uit een opvangkamp bij
Zeist mee naar Warffum. Een paar maanden later volgden zijn ouders, zijn
vijftienjarige zusje Eva en zijn tweejarige broertje Peter. Ze werden
opgevangen in het grote huis aan de Oosterstraat. Lang woonden ze er niet, want
de villa werd verkocht aan de directeur van Rixona. In 1958 verhuisde de
familie Kardos naar de Pastorieweg, waar ze tot 1961 bleven. De kleine Peter leerde
Gronings op straat, vertelde hij me toen hij in augustus in Warffum op bezoek
was. Hij zoefde op zijn rode step van de wierde af en vocht met zijn klasgenoten
van de openbare school met de leerlingen van de School met de Bijbel. Dat is
nog eens integratie. We maakten een rondgang langs de huizen waar hij gewoond
had. In de Pastorieweg kreeg hij van de huidige bewoners een paar Hongaarse
kranten uit 1958 mee, die zij een paar jaar geleden bij een verbouwing achter
in een kast hadden gevonden.
PS: Op 4 november 1956 maakten Russische tanks een eind aan de Hongaarse Opstand. De gevolgen waren tot in Warffum merkbaar.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten