Georg Heym en zijn schaatsdood op de Wannsee

Op 17 januari 1912 schreef de Berliner Zeitung dat de 24-jarige Georg Heym, zoon van de voormalige militaire advocaat Heym uit de Königsweg in Berlijn-Charlottenburg, en de 25-jarige bankierszoon Ernst Balcke bij het schaatsen op de Wannsee waren verdronken. Twee dagen later werden de lijken geborgen en opgebaard op de "zelfmoordenaarbegraafplaats" in Berlijn-Grunewald. Zijn graf kreeg hij later toch in Charlottenburg.

Balcke zou op de schaatstocht over de Wannsee op 16 januari 1912 door het ijs zijn gezakt. Heym zou geprobeerd hebben hem te redden. Georg Heym was nog maar 24 jaar en gold bij zijn dood als veelbelovend dichter en jaren later als "poëtisch hoogtepunt" van het literaire expressionisme. Voorloper en hoogtepunt, want de bloei van zijn stroming maakte hij niet meer mee. Bijna acht jaar na Heyms dood nam Kurt Pinthus dertien van zijn gedichten op in de expressionistische gedichtenverzameling Menschheitsdämmerung. Heym was een van de zes dichters, die de publicatie van de bloemlezing al niet meer meemaakten. Vier anderen sneuvelden in de Eerste Wereldoorlog.

Heym maakte dus ook de Eerste Wereldoorlog niet mee, maar in zijn bijna apocalyptische gedichten lijkt het alsof hij alle ellende voorvoelde. Zwaarmoedigheid, levensangst en de waanzin van de metropolen voeren de boventoon in gedichten als Die Dämonen der Städte, Die Heimat der Toten en Der Krieg. Geen gezellige kost. Maar 102 jaar geleden heeft hij tenminste nog een lekker stuk geschaatst.

Erik de Graaf

PS: in 2014 besteed ik maandelijks aandacht aan twee van de 23 dichters uit Menschheitsdämmerung.