In 1947 moest de
twintigjarige Nico de Pater uit Uithuizen in militaire dienst. De zoon van het
communistische gemeenteraadslid Hendrik de Pater werd in ’t Harde opgeleid tot
radiotelegrafist. In die functie kreeg hij allerlei staaltjes van koloniale
oorlogsvoering te zien, vertelde hij me vijftig jaar later. Propagandafilms,
waarin soldaten hun gewonde tegenstanders een bajonet door het hart staken. Hij
was nog steeds verontwaardigd. Gruwelijk vond hij het.
Een
collega-radiotelegrafist van Nico de Pater in ’t Harde was Taco Bierema uit
Usquert. Hij was de zoon van dr. S.E.B. Bierema, herenboer en liberaal
politicus. Vader Bierema was voor de oorlog twintig jaar Tweede Kamerlid voor
de Liberale Staatspartij in Den Haag. Na de oorlog werd hij fractievoorzitter
van de Partij van de Vrijheid, een voorloper van de VVD. Taco bracht zijn jeugd
door in Usquert en in Den Haag. ‘s Zomers op de monumentale boerderij aan de
Wadwerderweg en ’s winters in de hofstad. Dat vond hij niet altijd prettig.
Nergens was hij echt thuis, vertelde hij me zeventien jaar geleden.
In de kazerne in ’t Harde
werd de klassenstrijd tussen de communistische arbeiderszoon een liberale
boerenzoon voortgezet. Als de militairen op zaterdagmiddag weekendverlof kregen
weigerde Nico de Pater uit principe bij Bierema in de auto te stappen. Hij
reisde liever urenlang met de trein naar Uithuizen en op zondagmiddag al vroeg weer
terug. “Bij zo iemand stap je niet in de auto”, vertelde hij me in 1995. Toen
ik het in 2001 aan Taco Bierema voorlegde haalde hij zijn schouders op. “Ach
ja, van mij had hij gewoon mee mogen rijden”.
Na hun opleiding scheidden
hun wegen zich. Bierema werd in 1948 als radiotelegrafist naar Nederlands-Indië
uitgezonden, terwijl Nico de Pater juist weigerde om naar de Oost te
vertrekken. Tegen de militaire dienst had hij geen enkel bezwaar, maar het
stond hem tegen om in een koloniale oorlog te moeten vechten. De Pater werd door
de Krijgsraad wegens desertie tot drie jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Bierema mocht na het onverwachte overlijden van zijn vader in 1950 van Nederlands-Indië
terug naar Usquert.
Erik de Graaf
Otto Kalkhoven
fotografeerde een zendmast nieuwe stijl.
Op verkenning door Het Hogeland in boekvorm
De columns van Erik de
Graaf en de foto’s van Otto Kalkhoven verschijnen binnenkort als boek.
Hardcover en in kleur. Het boek wordt op zaterdag 15 december a.s. feestelijk
gepresenteerd in de kerk van Eppenhuizen (aanvang 14.30 uur; toegang gratis).
Tot die dag kunt u het boek met intekenkorting voor 19,95 euro bestellen via de
website van Op verkenning door Het Hogeland. Daarna kost het 24,95 euro in de winkel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten