Het Noord-Groningse Usquert was in de eerste helft van de twintigste eeuw een van de rijkste gemeenten van Nederland. Wassenaar, Bloemendaal en het Gooi verbleekten er bij. Nou ja, bijna. De enorme rijkdom was echter beperkt tot een kleine elite van grote herenboeren. In hun “ achtertuinen” bestond veel armoede. De socialistische SDAP, de vooroorlogse voorloper van de PvdA, behield tot ver na de Tweede Wereldoorlog de absolute meerderheid in de gemeenteraad.
Rijk en vooruitstrevend was de combinatie in Usquert. In april 1929 besloot de gemeenteraad tot de bouw van een nieuw gemeentehuis. H.P. Berlage, volgens burgemeester Welt “Neerlands grootsten bouwmeester van den tegenwoordigen tijd”, kreeg de opdracht een modern gebouw te ontwerpen.
Het is Berlages enige gemeentehuis. Eerdere ontwerpen voor gemeentehuizen, ondermeer in Den Haag, werden niet uitgevoerd. Vandaar dat Berlage aan het eind van zijn succesrijke loopbaan graag het nieuwe gemeentehuis van Usquert ontwierp én bouwde. Het is een juweeltje geworden.
Tijdens de bouw ontstond één probleempje. Toen Berlage eens vanuit Amsterdam naar de bouw kwam kijken vond hij zijn creatie schril afsteken bij de gigantische rentenierwoningen van de herenboeren in het dorp. Reden om een extra torentje op te bouwen, geheel in Italiaanse stijl (denk aan het raadhuis in Siena). De raad van Usquert wilde de meerkosten niet betalen, waarop Berlage aanbood de ontbrekende 1200 guldens, een fors bedrag voor die tijd, uit eigen zak te bekostigen.
In januari 1930 werd het gemeentehuis feestelijk ingewijd. In de hal voor de raadszaal werd de raadsleden alle wijsheid gewenst: "Heil ’t nieuwe huis! USQUERT’s gemeentenaren tot vreugd, waar raadszaal hunnen daad vereent. Vermoge hij dan, tot bloei van de gemeent, steeds nieuwe kracht tot wijzen raad te garen".
Tot de gemeentelijke herindeling van 1990 heeft het Berlagehuis als gemeentehuis gediend. Nog tot en met 30 oktober kunt u er de tentoonstelling BERLAGE in het NOORDEN bewonderen. Grijp uw kans. U heeft nog anderhalve week.
Erik de Graaf
PS: voor meer foto's van het Berlage Huis in Usquert klikt u hier!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten