Altijd weer naar Berlijn. Vanaf
afgelopen donderdag liep ik er weer een lang weekend rond. Speciaal voor de
herdenking van de Val van de Muur op 9 november 1989, op uitnodiging van mijn vrienden
uit de oude DDR-oppositie.
Vrijdagavond was ik bij de officiële
opening van de herdenkingsfestiviteiten bij de Marschallbrücke over de Spree
bij de Rijksdag. De Berlijnse burgemeester schakelde daar een Lichtgrenze van achtduizend ballonnen in,
die drie dagen het verloop van vijftien kilometer voormalige en grotendeels
verdwenen Berlijnse Muur verlichtten. Na een korte wandeling langs de Spree voer
ik als gast van de organisatoren van de Lichtgrenze
met een boot van het nieuwe Hauptbahnhof
naar de Oberbraumbrücke, die tot 1989
de Oost-Berlijnse wijk Friedrichshain van het West-Berlijnse Kreuzberg
scheidde.
De Lichtgrenze verlichtte het vroegere
verloop van de Berlijnse Muur sprookjesachtig. Dat was in enorme tegenstelling
tot de kale, grauwe en mensonterende werkelijkheid van voor 1989. Vooral
in de buurt van de Brandenburger Tor is de historische situatie door de bouw
van het nieuwe Regierungszentrum
onherkenbaar veranderd. Aan de rauwe historie werd alleen nog herinnerd door
honderd vitrines met net zoveel verhalen over de geschiedenis van de Muur. Op
diverse plekken langs de Muur werd dit weekend een indrukwekkende film vertoond
over veertig jaar Duitse deling. Bijna nog indrukwekkender was het om met de rug
naar het scherm het ademloze publiek te bekijken. Jong en oud staarden verbijsterd
naar de film.
Zaterdagavond voerden mijn vrienden uit
de Oost-Duitse oppositie gasten uit de hele wereld langs historische plekken
van de Koude Oorlog. In mijn groepje liep de Amerikaanse astronaut Ron Garon
mee, die Europa in 2011 zes maanden vanuit het ruimtestation ISS bekeek. Toen
Tom Sello vertelde dat hij en ik elkaar in 1982 als War Resisters over de Muur heen hadden ontmoet keek de F-16-piloot
uit de tweede Golfoorlog even raar op. De Vredesnobelprijswinnaar Mohammed
Yunus (van de microkredieten) reageerde een stuk enthousiaster. Overigens hield
Yunus tijdens een “goede, maar weinig voedzame maaltijd” (zo schijnt het te
horen op dat niveau) een pleidooi om delen van de Muur opnieuw op te bouwen
om de jeugd te tonen waarom landen, volken en families nooit meer door zo’n
obstakel gescheiden mogen worden. Hij hekelde de haast van de Duitsers om de
Muur bijna volledig af te breken.
Aan het slot van de "karige" sterrenmaaltijd
hoorde ik dat ik zondagavond tijdens het grote Muurfeest vanaf het grote podium
bij de Brandenburger Tor één van de achtduizend ballonnen van de Lichtgrenze mocht oplaten. Zo liep ik tussen
een twintigtal DDR-oppositionelen achter onder andere Gorbatsjov,
bondspresident Gauck en Walesa het podium op om samen met
de dertienjarige Sofi uit Berlijn-Friedrichshain een ballon met een boodschap
op te laten. Mijn boodschap was dat “nu alle Muren maar eens tegen de vlakte
moeten, zowel de materiele muren als de muren in onze hoofden, zodat de
vrijheid ALLE mensen gaat verbinden”. De val van de Muur heeft een gure Koude Oorlog
beeindigd, maar daarmee is helaas nog lang niet alle ellende uit de wereld
verdreven. Hopelijk kunnen we “Mut zur Freiheit” (de leus van het feest bij de
Brandenburger Tor) ook in andere delen van de wereld opbrengen.
Het was een bijzonder weekend in Berlijn.
Nu maar weer even gewoon doen.
Erik de Graaf
1 opmerking:
Wat een mooi toetje op heel veel reisjes toen je nog jong was ;-)
Een reactie posten