Het wordt dof in de
cabeza, het licht gaat uit”, zei Marten Toonder senior in 1965 tegen zijn jongste zoon
Jan Gerhard. De dokter had hem het roken en het drinken verboden. Hij liep steeds
minder goed, zijn handen waren te dik om
aan zijn scheepsmodellen te knutselen of voor het opschrijven van zijn
levensherinneringen. Een paar weken
later kwam er om vijf uur ‘s middags een belastingambtenaar op bezoek bij de
85-jarige Senior in Oegstgeest om te vertellen dat hij een fout in zijn
aangifte had gemaakt. “Nu ga ik eerst een pijp tabak opsteken”, zei hij toen de
ambtenaar weg was tegen zijn huishoudster. Dat was altijd zijn manier geweest
om ergernis te verdrijven.
Of hij de rook nog geproefd heeft weet niemand. “Wij hopen
van wel”, schreef Jan Gerhard in 1975 in De
dronken kanarie, “want dan kan hij ook zonder wrok gestorven zijn. Hij viel
toen voorover en is niet meer uit zijn coma bijgekomen”.
“Doe geen moeite meer
voor mij. Het is afgelopen”, zei Marten Toonder senior in mei 1965 tegen zijn oudste zoon Marten. Junior wilde zijn vader later dat jaar meeverhuizen naar Ierland, herinnerde
de zoon zich in 1996 in zijn autobiografie. In de logeerkamer in Oegstgeest haalde
Senior een doos met honderden of duizenden bankbiljetten achter een gordijntje
vandaan. Het was het geld waarmee de zoon eerder een lening van zijn vader had
afbetaald. Hij wilde het teruggeven. Junior regelde dat iemand van een bank bij
zijn vader langs zou gaan om bankrekening voor hem te openen. De volgende dag
kwam de man van de Boerenleenbank, maar Senior vond dat het naar de Twentse Bank
moest. Toen de bankman weg was greep hij
naar zijn pijp om zijn ergernis weg te blazen. Hij viel voorover en kwam niet
meer uit zijn coma.
Op maandag 24 mei 1965 overleed kapitein Marten Toonder
senior op 85-jarige leeftijd in een ziekenhuis in Leiden. Hij was in november 1879
geboren in Warffum, waar hij in grote armoede opgroeide. Van ongeletterd op
zijn tweeëntwintigste werkte hij zich op tot kapitein op de grote vaart, commissaris
bij de Toonder Studio en schrijver van zijn levensherinneringen. De foto hierboven
toont Senior in 1956 in het haventje van Noordpolderzijl met uitzicht op
Rottumeroog. Seniors zoons Marten en Jan Gerhard beschreven de dood van hun
vader net even verschillend in hun autobiografisch werk. Twee dagen na Seniors
dood verscheen een kort bericht in de Nieuwe Rotterdamse Courant, de NRC.
Erik de Graaf
Geen opmerkingen:
Een reactie posten