vrijdag 27 april 2018

Voos

“Hij is import, maar hij weet wel veel over onze omgeving”. Via-via kreeg ik een compliment over mijn stukjes in de Ommelander. Ik woon al bijna dertig jaar op het Hogeland, maar ik ben en blijf “allochtoon”. Hoe diep ik ook verder in de Groninger klei zak. Klei?

Klaai. Ik las vorige week een gedichtenbundel met die titel. Hij is al tien jaar oud en geschreven door Lammert Voos. Geboren in Eenrum in 1962, opgegroeid in Friesland en jarenlang woonachtig in de buurt van Deventer. Hij schreef, schilderde, maakte muziek en werkte met vluchtelingen tot in Bosnië toe. Waar hij ook woonde, hij bleef in al zijn vezels Gronings. In Klaai uit 2008 beschreef Voos zijn “ferhoal” van het noorden, zijn verhaal van de klei. Hij dichtte over het lege landschap en de rauwe taal. Over Eenrum “met een kerkhof vol Vozen”. Over generaties van klompenmakers, kasteleins en drinkebroers. En over zichzelf. Soms in het Gronings, soms in het Nederlands. Ruw, doorleefd en recht-door-zee. Keihard en soms nostalgisch.

dit land, dit Hooge Land
is weerbarstig, rauw en leeg
en ik hoor hier thuis

hier zijn de botten
van mijn voorvaderen begraven
in de zware zeeklei

hier steekt men trots
de kin tegen de wind in
of verdrinkt men in zeeën van jenever

er bestaan geen tussenwegen
in het Hooge Land
en ik hoor hier thuis

Achteraf klinkt het gedicht uit 2008 als een vooraankondiging, want sinds een jaar is Lammert Voos terug op de klei. Weer thuis. In een arbeidershuisje in Vierhuizen, op de rand van land en zee. Ver weg van de drukte. Niet zonder twijfel, maar toen hij weer Gronings sprak met de buurman, zijn naam niet uit hoefde te leggen bij de bouwmarkt, de verte zag en het zilte Wad rook wist hij dat het goed was. Terug op het Hogeland. Zijn Hooge Land. Met de kin tegen de wind in, want zonder jenever.

Ondertussen bereid ik me voor op mijn Groningse inburgeringsexamen, waarvoor ik nooit zal slagen. Toch bedankt voor het compliment.

Erik de Graaf

Otto Kalkhoven fotografeerde Lammert Voos in zijn fotostudio in de kerk van Eppenhuizen. Teksten van Lammert Voos vindt u in de boekhandel of op het internet, onder andere op: dewaterwolf.wordpress.com.

Geen opmerkingen: