donderdag 22 november 2018

Antikraak in Zuidpool


Het Hogeland ligt iets verder weg van het epicentrum dan Loppersum, maar te dichtbij om niet regelmatig te schudden op zijn grondvesten. De gevolgen van gaswinning en aardbevingen zijn overal zichtbaar. Schade van huis tot huis en lege plekken in de dorpen. Iedereen heeft zijn verhalen.

Vorig jaar meldde de Ommelander Courant dat de NAM eigenaar van Zuidpool was geworden. Het ging niet over Antarctica, maar over een monumentale boerderij tussen Usquert en Uithuizen. Met een net zo monumentale slingertuin en gracht. De boerderij Zuidpool werd in 1852 gebouwd door Harm Bruins. Tegelijkertijd bouwde hij Noordpool in de Noordpolder. Bruins ging op Zuidpool wonen, op stand. “Ik Ben hier van d’oudendijk gebragt, als schooner stand voor d’eigenaren”, las ik op een steen boven de schuurdeur. Dertig jaar eerder schreven de jonge schrijver Jacob van Lennep en zijn vriend Dirk van Hogendorp bewonderend over de imposante boerderijen aan de Streeksterweg. “Op elk huis stonden bliksemafleiders.”

Bliksemafleiders waren in die tijd een teken van welvaart. Ongetwijfeld kreeg Zuidpool er ook een. Overal op voorbereid, maar er zijn krachten waartegen geen boerderij bestand is. Jarenlang zag ik Zuidpool in de steigers staan als ik er langsfietste. Aardbevingsschade. Zoveel schade dat de bewoners in containers op de paardenweide naast de slingertuin woonden. De tuin vertoonde tekenen van verwaarlozing. Een romantisch bankje onder een oude boom zag er verdrietig uit.

Vorig jaar werd Zuidpool door de NAM aangekocht. Opnieuw een triest dieptepunt voor de cultuurhistorie, maar een zegen voor de voormalige eigenaren. En een gelukje voor avonturiers. Sieger Wiersma woont er tegenwoordig met zijn gezin. Antikraak. Hij leidde me een rond door de imposante schuren, gadegeslagen door drie waakzame uilen. In het woongedeelte waan je je in de negentiende eeuw. De nette opkamer voor bijzondere gelegenheden blijft tegenwoordig onverwarmd, omdat de schoorstenen niet meer gebruikt mogen worden. In de slaapkamer van zijn dochter overnachtten prinses Juliana en prins Bernhard ooit, volgens de overlevering. Dienstmeiden renden toen nog van de keuken in het souterrain naar boven om het eten te serveren. De Wiersma’s voelen zich veilig genoeg in de boerderij om er nog jaren te blijven wonen. 

Erik de Graaf

Otto Kalkhoven fotografeerde de familie Wiersma in de brede gang van Zuidpool. Van links
naar rechts Nadie, Marien, Hilde, Korella en Sieger Wiersma. Voor de andere afleveringen van onze serie: klik hier.

Geen opmerkingen: