De vrijwilligers van Het
Groninger Landschap stonden me al op te wachten om trots hun eendenkooi te
laten zien. Al jaren werken ze elke donderdag in de groene oase aan de
Waddendijk om hun kooi weer in oude glorie te herstellen. Vrijwilliger Jur van
der Veen leidde me rond. Kooiker Johannes Straat en zijn hond liepen af en toe een
stukje mee.
Ooit waren er
honderdvijftig eendenkooien in het waddengebied. Tegenwoordig nog geen dertig.
In Het Hogeland zijn er drie overgebleven. De Wytsemakooi boven Uithuizermeeden
stamt uit de zeventiende eeuw, maar is al lang buiten gebruik. Twee andere
kooien zijn nog wel in functie. Ze liggen nog geen kilometer van elkaar in de
Westpolder. Bij de boerderij Manneplaats werd in 1897 een kooi aangelegd in een
door een dijkdoorbraak ontstane kolk. Een jaar later ontstond de kooi boven de
boerderij Nieuw Onrust. Die moest worden uitgegraven, omdat hier geen kolk was.
Jur liet me Nieuw Onrust
zien. Hij legde uit hoe de vangpijpen in de hoeken van de plas werkten. Door de
kooiker afgerichte eenden (zogenaamde “wilde staleenden”) lokten ’s nachts voorbijtrekkende
eenden vanaf het Wad mee naar hun kooi, vertelde Jur. Daar werden de meegelokte
eenden door “tamme staleenden” verleid om de vangpijpen in te zwemmen, op zoek
naar voedsel. De kooikerhond joeg hen verder op, waardoor de eenden zich in
paniek vastvlogen in de vangpijpen. Aan het eind van de vangpijp draaide de
kooiker hen de nek om. De eenden werden opgeslagen in een koelkelder op het
terrein, maar na een dag of vier lagen ze al op borden in gerenommeerde
restaurants in Londen of Parijs. De vraag naar eenden zonder kogels was groot.
In Nieuw Onrust worden
momenteel geen eenden gevangen. Eerst moet de kooi door het Gronings Landschap worden
hersteld. De vrijwilligers schermen de vangpijpen af met rieten matten en
onderhouden het groen. Het duurt nog wel even voor er weer eenden worden
gevangen, schat ik in. En als ze gevangen worden is het niet meer voor de
consumptie, maar om ze te ringen voor wetenschappelijk onderzoek.
Erik de Graaf
Otto Kalkhoven fotografeerde
kooiker Johannes Straat in zijn fotostudio in Eppenhuizen. U kunt de hele serie lezen op Op verkenning door Het Hogeland.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten