woensdag 29 oktober 2008

29 oktober 1983

Precies een kwart eeuw geleden marcheerden 550.000 mensen vreedzaam door de straten van Den Haag. Het was de grootste vredesdemonstratie ooit in ons land, groter dan die in Amsterdam van twee jaar eerder. Doel was de plaatsing van kruisraketten tegen te houden. Het waren de ijzige tijden van de Koude Oorlog.

Heeft het geholpen? De kruisraketten zijn er niet gekomen. Jaar op jaar werd het plaatsingsbesluit in Nederland uitgesteld, terwijl andere NAVO-landen er al wel voor gingen. Het kabinet-Lubbers durfde het plaatsingsverdrag pas op 4 november 1985 te tekenen. Tot die tijd was, onder druk van de vredesbeweging, het politieke klimaat er niet voor.

Maar in november 1985 was het klimaat om de atoomraketten daadwerkelijk te stationeren al aan het veranderen. In maart had Michail Gorbatsjov het roer in de Sovjetunie overgenomen. Oost en west kwamen on speaking terms. Onder zware economische druk bleek Gorbatsjov bereid de Russische SS-20’s tegen de kruisraketten weg te strepen. De havik Reagan streek met de overwinning.

En wie was nu de grootste vredesbeweging? De demonstranten van een kwart eeuw geleden of de NAVO? Daarover wordt nog steeds heftig gediscussieerd. De westerse vredesbeweging heeft de plaatsing van kruisraketten jarenlang tegengehouden en de politiek onder grote druk gehouden. Het NAVO-dubbelbesluit van 1979 (plaatsing + onderhandelingen met de Sovjetunie) heeft achteraf ook gewerkt, zij het pas nadat, volkomen onverwachts voor iedereen, in het oosten een koerswisseling optrad.

Erik de Graaf

Geen opmerkingen: