dinsdag 30 juni 2009

De Malle Graaf en het ontstaan van het wadlopen

Sinds eind vorig jaar ben ik voorzitter van een stichting, die zich ten doel heeft gesteld in 2010 op de waddendijk bij Noordpolderzijl een toneelstuk te organiseren over de Malle Graaf (ik zal er wel niet voor niets voor zijn gevraagd).

De Malle Graaf staat voor Donough MacCarthy, de Ierse Graaf van Clancarty. Hij was aan het eind van de 17e eeuw aanhanger van de laatste katholieke Engelse koning Jacobus II. Na de Glorious Revolution, waarin Jacobus in 1688 werd afgezet en opgevolgd door de protestante Willem III van Oranje en zijn vrouw Mary, werd Donough MacCarthy eerst in de Tower of London gevangen gezet en later in 1698 naar het buitenland verbannen.

Tot aan zijn dood in 1734 leefde MacCarthy in het Noord-Nederlandse en Noord-Duitse kustgebied, van het Friese Oudwoude tot aan Altona bij Hamburg. In 1707 werd hij voor 3000 guldens eigenaar van het eiland Rottumeroog, inclusief huis, paard en wagen en het recht op alle strandvondsten. Ook het inmiddels verzwolgen eiland Bosch kwam in MacCarthy’s bezit.

Vermoedelijk vond men de rondzwervende Ierse graaf indertijd maar een eigenaardige figuur. Zijn tot op heden behouden bijnaam Malle Graaf getuigt daarvan, maar ook de vele wilde verhalen over smokkelarij en piraterij, robbenvangers en dienstmeiden, kroegbazen, overspel en ontucht. Volgens de overlevering stond de Malle Graaf bij toeval aan de basis van het wadlopen. Een van zijn knechten op Rottumeroog moest gestraft worden voor misdragingen. De volgende ochtend zou hij worden opgehangen, verkondigde de graaf. De knecht twijfelde of zijn baas het meende, maar had weinig zin om bungelend aan een touw zijn dorp Warffum voor het laatst in de verte te zien liggen. Vroeg in de ochtend zette de “veroordeelde” knecht het bij laag water op een lopen. Tot ieders verbazing kwam hij behouden in Warffum aan.

Donough MacCarthy veranderde door zijn verbanning van serieuze Graaf van Clancarty in een veel bespotte Malle Graaf. Het beoogde toneelstuk in Noordpolderzijl, met binnendijks uitzicht op Warffum en buitendijks op Rottumeroog, zal vooral over het liederlijke deel van het verhaal gaan. De andere kant mag echter niet uit het oog worden verloren.

Erik de Graaf

3 opmerkingen:

Gelkinghe zei

Vorig jaar heeft iemand uit Noordoost Friesland alle stukken over de graaf op een rijtje gezet in een sciptie-achtig boek. Ken je dat?

Erik de Graaf zei

Ja, ken ik. Reinder Postma uit Oudwoude. Hij besluit zijn boek ermee dat we moeten stoppen om de graaf "de malle graaf" te noemen. "Wie de maat neemt, zegt daarmee zeker iets over zichzelf". Die graaf was in Ierland en Engeland inderdaad een serieuze historische persoon, maar op en rond het Wad werd hij maar eigenaardig gevonden. En die overlevering is ook serieuze geschiedenis. En nog leuk ook.

Anoniem zei

Goedemiddag,

Erg benieuwd zijn wij naar de voorstelling die over dit markante verhaal wordt gemaakt!

We blijven graag op de hoogte!

groeten uit Pieterburen,
Hotel Waddenweelde
Wiepkje Hoekstra