donderdag 14 september 2017

Opsporing verzocht in Roemenië!


Zevenendertig jaar geleden trok ik met mijn rugzak door Roemenië. Op zaterdag 13 september 1980 ontmoette ik in de trein naar Cluj een groep jonge Roemeense speleologen, las ik vanochtend in een oude agenda. Een week lang waren ze door Transsylvanië getrokken. Over bergen en door grotten. Nu reisden ze zingend terug naar huis. Voor Felix hoefde dat zingen niet zo. Hij begon een gesprek met mij. Over wat zij gedaan hadden en over wat ik daar in de trein deed.

Kort voor de eindbestemming Cluj stelde Felix me aan de rest van de groep voor. Op het station werd afgesproken dat ik eerst met Ovidiu mee zou gaan en ’s avonds mee zou komen naar het café om de speleologenexcursie af te sluiten. Ovidiu woonde in de binnenstad met zijn ouders. Zijn slaapkamer was volgeplakt met foto’s uit westerse popbladen. Op een leeg stuk muur had hij met dikke letters geschreven: "Good food, pretty women and plenty of freedom - what more could a man ask for?" De roep van een adolescent om vrijheid in een strenge dictatuur. Ik vergeet nooit zijn verbazing toen hij het zinnetje "valid for all countries in the world" in mijn paspoort las. Zelf was hij weleens in Rusland geweest. Daardoor wist hij dat het nog erger kon dan in Roemenië, vertelde hij.

Na de kroeg ging ik met Eugen naar huis. Daar kon ik overnachten, wat eigenlijk streng verboden was in het Roemenië van Ceausescu. Het maakte hem niet veel uit. Eugen behoorde tot de Duitse minderheid in Roemenië, daarnaast was hij homo. Dat voelde als een dubbele handicap in Roemenië anno 1980. Eugen woonde alleen in het huis van zijn overleden moeder. Overdag werkte hij, ’s avonds studeerde hij aan de universiteit van Cluj. Op zondag leidde hij me rond door de stad. Hij legde me de geschiedenis uit van de Daciërs als voorlopers van de Roemenen en vertelde over het moeizame en achtergestelde bestaan van een “duitsstammige” Roemeen.

’s Avonds bezochten we een disco voor geneeskundestudenten, waar ik voor één keer danste op muziek van Abba. Op het in het communistische Roemenië absurd klinkende "The winner takes it all". De volgende nacht logeerde ik bij Ovidiu. Ook hij trok zich weinig aan van Ceausescu’s voorschriften. Op maandagochtend 15 september 1980 bracht Ovidiu me naar de trein naar Sibiu. Van Eugen had ik de dag ervoor afscheid genomen. We hebben nooit meer contact gehad. Mij werd aangeraden geen namen en adressen mee over de grens te nemen. Ze vreesden voor hun studieplaats. Vanochtend vroeg ik me plotseling af wat er van die twee Roemenen zou zijn geworden. Op zolder vond ik een oude dia in een stoffige doos. Scherp is hij niet, wel authentiek.

Erik de Graaf