Geen straatverlichting en geen felle koplampen op de schaarse auto’s. Zelfs fietsen mochten slechts een flauw, afgeschermd licht voeren. Burgers waren verplicht hun ramen af te schermen, zodat de dorpen en steden geen schietschijf voor de vijand werden.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog gold de verduisteringsplicht, die werd gehandhaafd door de Luchtbeschermingsdienst. De kranten hielpen de burgers eraan te herinneren door niet alleen de tijden voor de zonsondergang en de zonsopgang op de voorpagina te vermelden, maar ook de verduisteringstijden. “De zon gaat heden onder om 18.50 en komt morgen op om 8.57”, vermeldde het Nieuwsblad van het Noorden van 14 februari 1941, vandaag zeventig jaar geleden. Voor de verduistering golden dezelfde tijden.
De verduisteringsmaatregelen werden over het algemeen goed nageleefd, al was het maar uit eigen veiligheid. Toch werden ze ook wel eens op de hak genomen in cabaretliedjes, zoals van het duo Johnny & Jones, dat in 1938 al eens een hit had met Mijnheer Dinges weet niet wat swing is. Tijdens de bezetting mocht het joodse duo aanvankelijk alleen voor joods publiek spelen. Op hun repertoire stond vanaf 1940 ook Maak het donker in het donker over de verduistering en de luchtbescherming (zie filmpje Blackout in Amsterdam, 1943).
Vanaf 1941 mochten Johnny & Jones helemaal niet meer optreden. Twee jaar later werden ze naar het doorgangskamp Westerbork gebracht, vanwaar ze in september 1944 met een van de laatste transporten naar de concentratiekampen in het oosten van Europa werden gebracht. Nol “Johnny” van Wesel en Max “Jones” Kannewasser stierven van uitputting in de laatste oorlogsdagen.
Erik de Graaf
Geen opmerkingen:
Een reactie posten