maandag 17 februari 2014

KDK, de schaatsende kuiper uit Menkeweer


Nog vier gouden Olympische medailles en de schaatswinter is voorbij. Een winter zonder krachtige slagen over het natuurijs van de Warffumermaar richting Onderdendam. Toen ik het traject twee weken geleden fietste bij negen graden Celsius en een stralend februarizonnetje kwam ik een eenzame schaatser tegen. Niet in levende lijve, maar onder zijn steen op het kerkhof van Menkeweer.

Menkeweer ligt een paar honderd meter boven Onderdendam op de weg naar Warffum. De wierde ontstond rond het begin van de jaartelling toen de eerste bewoners van het gebied droge voeten wilden. Voor het jaar 1000 waren er nog geen zeedijken en stroomde Noord-Groningen regelmatig onder water. In de Middeleeuwen werd een kerk op de wierde gebouwd. Ernaast kwamen later een weem (een pastorie annex boerderij) en een klokkenstoel (een houten stellage waarin de klok werd opgehangen). Menkeweer bleef altijd een gehucht. Op het hoogtepunt behoorden er ongeveer twintig huizen toe, die in een ruime baan rond de wierde stonden.


De kerk van Menkeweer is in 1828 afgebroken, de weem is nu alleen boerderij. Op het kerkhof werd in 1903 voor het laatst iemand begraven. De overledenen rusten voort. Adriaan Jan van Roijen (1800-1874) ligt er voornaam bij. Hij stamde uit een burgemeestersfamilie, was zelf jurist en was vanaf 1856 zes jaar Eerste Kamerlid. Kantonrechter Anthonius Beckeringh ligt er eveneens warmpjes bij. Daarachter, iets verder van het centrum van het kerkhof, ligt de kuiper en wagenmaker Kornelis Derks Kuiper (1737-1827). Op zijn grafsteen staat een kuip of ton afgebeeld. Dat was tenslotte waaraan hij zijn leven had gewijd.


Maar KDK was ook een schaatser, die nog op zijn negentigste de Provinciale Groninger Courant haalde door van Onderdendam naar Bedum te schaatsen. “Bedum den 11 Januarij”, berichtte de Courant, “Hedennamiddag is van Onderdendam alhier schaatsenrijdend aangekomen Kornelis Derks Kuiper, kuiper van beroep, te Onderdendam woonachtig, oud 90 jaren en 4 dagen”. Anderhalve maand later overleed de bejaarde schaatser. Hij rust op een fantastisch plekje.

Erik de Graaf

PS: onder het label Schaatsen vindt u meer schaatsverhalen.

Geen opmerkingen: