Zondagmiddag was ik in de
kerk van Rottum om te vertellen over Rottumeroog. “Rottum door de eeuwen heen.”
Zo heette de bijeenkomst in het kader van het afscheidsfeestje Adieu Eemsmond. Mij
was gevraagd iets over 1354 te vertellen. In dat jaar werd Rottum voor het
eerst als eiland vermeld in de annalen van Groningen.
In de late Middeleeuwen
lagen er vier Waddeneilanden boven de Groninger kust. Rottum was het grootste.
Het was voor tweederde deel eigendom van het benedictijner klooster in Rottum.
Het eiland was in die tijd zelfs bewoond en boeren van het vasteland lieten er
hun vee grazen. Juist daarover ontstond een geschil tussen de kloosterlingen uit
Rottum en boeren uit Uithuizen. Twee pastoors velden daarover in 1354 een wijs
oordeel. De boeren van Uithuizen mochten hun vee tegen betaling op het eiland
laten grazen. Om het verschil tussen het klooster Rottum en het eiland Rottum aan
te duiden voegden de pastoors “oog” aan de naam toe. Dat betekende eiland of
eigenlijk “bij water behorend land”. Het eiland van Rottum.
De macht van het klooster van
Rottum slonk snel. Er kwam er een handelspost van de stad Groningen op Rottumeroog
en later werd het eiland een toevluchtsoord voor zeerovers, bannelingen en
avonturiers. In 1706 vestigde de Ierse graaf Clancarty zich
met een heuse hofhouding op Rottumeroog. Drie
vrouwen hielpen hem volgens de fantasierijke overlevering tegen de eenzaamheid.
Een eigen muziekkorps zorgde voor extra feestvreugde. Wilde verhalen deden de
ronde aan de vaste wal. Clancarty dankt er nog steeds zijn bijnaam Malle Graaf aan. Zo mal was hij overigens
niet. Hij verdiende goed aan de strandvonderij en organiseerde vanaf het Wad bijeenkomsten
tegen het Engelse koningshuis.
Rottumeroog leed ondertussen
zwaar onder stormen en verwaarlozing. En dat was
slecht voor de kustverdediging, vond de provincie, die daarom vanaf 1738
voogden aanstelde om het eiland te beheren. Tot Toxopeus in 1965 als laatste
voogd van Rottum het eiland verliet. Sindsdien ligt het onbewoond boven
Noordpolderzijl. Af en toe kijk ik vanaf de dijk of ons overzeese gebiedsdeel
er nog ligt. Moi Rottumeroog, adieu. Tot
in Het Hogeland.
Erik de Graaf
Otto Kalkhoven
fotografeerde Rottumeroog vanaf de dijk bij Noordpolderzijl. Alle afleveringen in de serie vindt u hier: Op verkenning door Het Hogeland.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten