vrijdag 5 oktober 2018

Groninger geest


“Ik ging in Warffum op de HBS, geboren en getogen in Valom, Hefswal, Uithuizermeeden”, schreef dr. ir. J. van Veen uit Den Haag in april 1955 aan Marten Toonder senior in Oegstgeest. Van Veen bedankte de gepensioneerde kapitein voor het schrijven van zijn boek Klei en zout water. “U ging varen”, schreef de waterstaatsingenieur in 1955 aan Toonder, “ik wilde de Wadden inpolderen, maar het werd meer het zuidwesten – ook klei en zout water”. Van Veen dankte de kapitein voor “veel goeds en waardevols: de Groninger geest”.

De kapitein beschreef in zijn boek hoe hij in 1899 als analfabete twintigjarige jongen van het Hogeland naar Rotterdam vertrok om matroos op de grote vaart te worden. “Pas op, de klei zuigt je de grond in”, herinnerde hij zich de waarschuwing van een vriend, die net als zovele Groningers voor een beter bestaan naar Amerika emigreerde. Toonder koos liever het zoute water. Hij bevoer de wereldzeeën, leerde lezen en schrijven en werkte zich op tot zeekapitein.

Johan van Veen werd in 1893 geboren als derde zoon van een boer. Hij ging naar de polderschool in Valom, vervolgens naar de Franse School in Uithuizen en daarna naar de driejarige HBS in Warffum. Dagelijks reisde hij met zijn vrienden naar school. Hij blonk uit en genoot van de lessen. Directeur Smit van de HBS zag zijn talent en adviseerde om door te leren. Van Veen kreeg alle gelegenheid om te studeren, want als derde zoon kon zijn vader hem niet op de boerderij gebruiken. Teveel opvolgers versnipperden het boerenland. Van Veen ging in Delft studeren, werd waterstaatsingenieur en na de Watersnoodramp van 1953 de “Vader van het Deltaplan”. In 1959 overleed hij onderweg naar een vergadering over zijn volgende geesteskind, de Eemshaven.

Het begon allemaal op school in Valom, in Uithuizen en in Warffum. Als ik de schooljeugd tegenwoordig ’s ochtends naar school zie fietsen ben ik benieuwd waartoe hun “Groninger geest” het uiteindelijk zal brengen.

Erik de Graaf

Otto Kalkhoven fotografeerde scholieren op de fiets naar school. Deze maand viert het Hogeland College in Warffum, Uithuizen en Wehe den Hoorn het feit dat 150 jaar geleden de Hogere Burgerschool werd opgericht. De andere 44 afleveringen in de serie leest u op hethogeland.blogspot.nl 

1 opmerking:

Hakselaar zei

Goed bezig! Leuk om je berichten te volgen.