Necrologieën worden vaak ver van tevoren geschreven om bij plotseling overlijden snel te kunnen reageren. Een enkele keer wordt zo’n herdenkingsartikel door een misverstand te vroeg gepubliceerd, waardoor het lijdend voorwerp zelf kan lezen hoe er op hem of haar wordt teruggeblikt.
In 1967 schreef de journalist Henry Faas (1926-1990) een necrologie van het Nederlandse partijwezen onder de titel God, Nederland en de franje. Volgens de inleiding verschilde deze necrologie van de gebruikelijke herdenkingsartikelen doordat publicatie met opzet al voor het overlijden plaatsvond. Voor Henry Faas, jarenlang parlementair columnist voor de nog katholieke Volkskrant, was het Nederlandse partijwezen blijkbaar ten dode opgeschreven.
Er was halverwege de jaren zestig veel beweging in het partijenlandschap. Door ontkerkelijking, toenemende welvaart en technologische ontwikkeling stond de door de verzuiling vastgelegde partijbinding plotseling onder druk. “Eens de KVP-stemmer” was niet langer “altijd een KVP-stemmer”, maar voor veel andere partijen gold hetzelfde. De zwevende kiezer werd een factor van belang. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1967 was er meer zetelverlies (en –winst) dan ooit. De KVP verloor er acht, de PvdA zes, terwijl D’66 (toen nog met apostrof) in een keer zeven zetels haalde en de Boerenpartij van 3 naar 7 ging.
Het partijenstelsel moest op de schop, vonden velen. En partijvernieuwing was het toverwoord. De zuilen moesten worden afgebroken en de stem van de kiezer mocht niet langer erfelijk bepaald zijn. De verkiezingen van 1971 leidden opnieuw tot een politieke aardverschuiving, maar het door Faas doodgewaande partijwezen was taaier dan gedacht. De necrologie was toch te vroeg gepubliceerd.
Faas zelf was een van de vele journalisten, die zich in die tijd actief met politiek gingen bezighouden. Vanuit de linkervleugel van de KVP trad hij in 1968 toe tot de Politieke Partij Radikalen (PPR), een voorloper van GroenLinks.
Erik de Graaf
Geen opmerkingen:
Een reactie posten