Onbewoonde eilanden
spreken altijd tot de verbeelding. Schrijver Daniel Defoe liet zijn Robinson
Crusoe al in 1719 na een schipbreuk aanspoelen en Annie M.G. Schmidt liet Leen
Jongewaard er in “Ja zuster, nee zuster” over zingen: “zwaaien met je
onderbroek, zwaaien met je hemd”. De eenzaamheid van het onbewoonde eiland kan ook
bewust worden opgezocht. Over de avonturen van Godfried Bomans en Jan Wolkers op
Rottumerplaat praten we al bijna een halve eeuw na. Vorig jaar november verscheen in
het kader van de campagne Nederland Leest een bundel over de liefde van
Wolkers voor de natuur. Daarin zijn fragmenten van zijn Groeten van
Rottumerplaat uit 1971 opgenomen.
Op dezelfde eerste
november van 2019 presenteerden Nicolette Branderhorst en Aaldrik Pot een veel dikker Vogelwachtersdagboek
over het leven op een onbewoond eiland. De titel Terug naar
Rottumerplaat suggereert een terugkeer naar de tijden van Bomans en Wolkers,
maar het blijkt een link naar de jeugd van Aaldrik. Hij groeide op in de straat
Rottumerplaat in Delfzijl-Noord. Met zijn partner Nicolette droomde hij al
jaren over leven op een afgelegen plek met zee en vogels, een plek waar de
natuur het levensritme dicteert. Ze verlangden naar eenvoud, respect voor alle
leven en een diepe verbondenheid met de natuur; zelfvoorzienend en zonder
hebzucht. Daarmee trokken ze in het voetspoor van de negentiende-eeuwse dichter
en filosoof Henry David Thoreau en de Noorse “deep-ecology”-filosoof Arne Næss (1919-2009).
Dat Aaldrik en Nicolette vier maanden als vogelwachters naar het onbewoonde
Rottumerplaat konden was een schot in de roos.
Terug naar Rottumerplaat is een prachtig boek geworden. In woord en beeld doen
Aaldrik en Nicolette verslag van hun leven en werken op Rottumerplaat.
Dagelijks inventariseren ze de baltsende, broedende en langstrekkende vogels op
het eiland. Achterin het boek staat een vogellijst met 138 soorten, die ze in
vier maanden waarnamen: van Aalscholver tot Zwartkopmeeuw en bijna het hele
alfabet daartussen. De vogelwachters hebben veel aandacht voor de scholeksters,
die in het kader van het CHIRP-onderzoek op Rottumerplaat geringd werden om ze
nog jarenlang te kunnen monitoren. Maar de enige eilandbewoner met een naam is
de eidereend Gretha, die de harten van de vogelwachters veroverde door de
trouwe toewijding in de broedperiode en de verzorging van de kuikens. Ook
insecten worden nauwkeurig bestudeerd, evenals de zeehonden op en rond het
eiland. De fauna én de flora worden prachtig in beeld gebracht in de honderden
foto’s.
Helaas zijn er ook
zorgelijke ontwikkelingen op het eiland. Tientallen vliegtuigjes scheerden in het
broedseizoen laag over het eiland. Misschien wel om Pokémon-Go-locatie op het
eiland te scannen. Bewaken is ook een taak van de vogelwachters, het zit al in
de naam van de functie. Daarnaast waren de gevolgen van de containerramp van
januari 2019 pijnlijk duidelijk zichtbaar. Hoewel ze geen “vuilwachters” zijn ruimden
ze grote hoeveelheden plastic producten op. Om moedeloos van te worden, schrijven
ze. Goed dat ze er nog eens de aandacht op wijzen. Dat kan niet vaak genoeg
gebeuren.
Liever richten we onze
aandacht weer op de natuur op het eiland. Terug naar Rottumerplaat is
een heerlijk blader- en leesboek. Een verslag van de mens in de natuur en een welkome
aanwinst op de boekenplanken van Rottumvrienden.
Erik de Graaf
PS: ik schreef deze recensie in december 2019 voor De Kaap, het donateursblad van de Stichting Vrienden van Rottumeroog en Rottumerplaat. De foto van de zwerm scholeksters is gemaakt door Aaldrik Pot, op dag 110 van Aaldrik en Nicolette op Rottumerplaat.
Aaldrik Pot en Nicolette
Branderhorst, Terug naar Rottumerplaat. Vogelwachtersdagboek (Uitgeverij
kleine Uil, Groningen, 2019) 240 pagina’s; ISBN: 9789493170025;
29,95 euro.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten