woensdag 24 februari 2010

Verdwenen samenleving op de foto


In 1916 kocht de 22-jarige Jacob Molenhuis uit het Groningse Kruisweg voor 45 gulden een fotocamera met statief van stoffenhandelaar annex fotograaf Onno Wolthuis uit Leens. Wolthuis had geen zin meer om zoveel tijd in de donkere kamer door te brengen. Aan Molenhuis was het tweedehandsje goed besteed. Tot 1972 maakte hij er naar schatting 30.000 glasplaatnegatieven mee, waarvan er na zijn overlijden in 1987 ongeveer 6500 werden teruggevonden in zijn woning, fotostudio en fietsenwerkplaats.
Op de fiets of op zijn motor, met camera en statief achterop, reisde Molenhuis door de regio om huwelijken, jubilea en toneeluitvoeringen vast te leggen. Duizenden mensen portretteerde hij. Bij hen thuis, op locatie of later in zijn fotostudio boven zijn fietsenwerkplaats in Kruisweg. Ook maakte hij herinneringsfoto’s van zieken en overledenen. Vaak werd de kist rechtop gezet om de overledene beter voor de lens te krijgen.
Het oeuvre van Molenhuis heeft zowel grote historische als culturele waarde. Bijna zestig jaar lang legde Molenhuis het leven in de verdwenen besloten agrarische samenleving van Noordwest-Groningen vast. Van de robbenjacht op de Waddenzee in 1917 tot een bezoek van koningin Wilhelmina aan het gebied in 1919. En van twee spelers van de plaatselijke voetbalclub (zie foto) tot de synagoge in Leens. In de Tweede Wereldoorlog portretteerde hij in zijn studio Duitse soldaten, die blijkbaar een foto naar het thuisfront wilden sturen. Maar Molenhuis maakte ook pasfoto’s voor het verzet.
In 1997 kreeg Molenhuis postuum culturele erkenning, doordat twee van zijn foto’s werden opgenomen in het internationaal vermaarde Photography Book van Phaidon. Eind vorig jaar verscheen een prachtig overzichtswerkje van Bertus Fennema bij Uitgeverij Noordboek: Jacob Molenhuis – Fotograaf van een verdwenen samenleving. Een verrukkelijk boekje.
Erik de Graaf

Geen opmerkingen: