Godfried Bomans doodsbang op Rottumerplaat

Doodsbang trok Godfried Bomans zich terug in zijn tentje in het duin van Rottumerplaat. Hij was nog maar een uur op het onbewoonde eiland toen vier mensen het eiland over het drooggevallen Wad naderden. “Robinson moest achtentwintig jaar wachten eer hij de befaamde ‘print in the sand’ zag en mij overkomt dit al na een uur”, schreef Bomans in zijn Dagboek van Rottumerplaat.

In juli 1971 bivakkeerde Bomans een week op het onbewoonde eiland Rottumerplaat om een week later te worden afgelost door Jan Wolkers. Het eerste uur van zijn verblijf bespeurde Bomans volgens zijn eigen Dagboek “geen enkel gevoel van onrust of verlatenheid”. Maar toen zag hij in de verte “vier paaltjes op de horizon staan die er eerst niet waren”. De paaltjes werden steeds groter en veranderden in drie mannen en een vrouw uit Warffum, die uit nieuwsgierigheid een praatje met Bomans wilden maken. Bomans baalde: “Ik heb geen bevoegdheid om zoiets te verbieden”, aldus zijn Dagboek, “en kon niets anders doen dan hen vriendelijk duidelijk maken waaróm ik er niet blij mee was”.

Bomans suggereerde dat hij de vier bezoekers rustig opwachtte voor een praatje en “op dringend verzoek” zijn naam op de schouder van een van de mannen schrijft. “Ik deed dit in ruil voor zijn belofte om over dit bezoek verder met niemand te praten, maar toch was het verkeerd, want wat heeft hij eraan als hij dat niemand laat zien?”

Ik heb me lang afgevraagd wie die dorpsgenoten waren, die Bomans’ gemoedsrust al op de eerste middag van zijn tijd op Rottumerplaat verstoorden, maar niemand leek het me te kunnen vertellen. Blijkbaar hadden de vier hun belofte om over het bezoek te zwijgen niet gebroken en hun verhaal naar thuiskomst niet in geuren en kleuren verspreid. Een poosje geleden kreeg ik een mailtje met de gouden tip. Ik moest eens verder vragen in café Spoorzicht, want uitbater Henk Hoek zou één van de vier zijn.

Gistermiddag heb ik het hem eens op de man af gevraagd. “Ja, daar was ik bij”, reageerde hij met een minzaam lachje. Hij was op 10 juli 1971 met een groep vanuit Noordpolderzijl het Wad opgevaren, vertelde Hoek me gistermiddag in zijn café in Warffum. “Verrek”, hadden ze tegen elkaar gezegd toen ze in de verte op Rottumerplaat een oranje stip zagen. “Dat zal Bomans wel zijn”. Uit nieuwsgierigheid besloten ze naar hem toe te lopen. “Dat was veel verder dan we dachten. Op het Wad verkijk je je enorm op de afstanden.” Op het eiland stond Bomans de vier niet rustig op te wachten. “Nee”, antwoordde Hoek, “bepaald niet. Van grote afstand stond hij met een verrekijker naar ons te kijken, maar toen we dichterbij kwamen trok hij zich steeds verder terug het eiland op. Toen we er eindelijk op het eiland aankwamen zat hij in zijn tentje met de rits dicht. Doodsbang”.

Achteraf bleek het goedbedoelde, onschuldige bezoek van de vier een vroege ommekeer in Bomans’ gemoedsrust op Rottumerplaat te zijn geweest. “Het bezoek heeft toch veel verstoord”, gaf hij toe in zijn Dagboek. Blijkbaar had het bezoek hem ervan doordrongen dat hij weliswaar alléén op het eiland was, maar niet onbereikbaar. Het werd afzien voor Bomans. De eerste nacht sliep hij slecht door het gekrijs van de meeuwen. Daarna voelde hij een week lang zich ziek. Kwetsbaar en angstig was hij op het onbewoonde eiland. Zelf bracht Bomans zijn angsten in verband met dreigbrieven van de Rode Jeugd, die hij in een column in De Volkskrant “raddraaiers” had genoemd. Op zaterdag 17 juli 1971 was hij dan ook dolgelukkig dat hij door Wolkers werd afgelost. “Hij is meer mens van de natuur”, citeerde het Nieuwsblad van het Noorden Bomans, “zelf blijf ik toch een Haarlemse meneer die langs het strand wandelt”.

Erik de Graaf