donderdag 20 januari 2011

Udo Lindenberg: veiligheidsrisico in de DDR


Acht jaar had de Hamburgse rocker Udo Lindenberg geprobeerd een tournee door de DDR voor elkaar te krijgen. Het leek een kansloze missie. Hij was onberekenbaar en een veiligheidsrisico, zo vonden de Oost-Duitse machthebbers. Maar vooral vertrouwden ze hun eigen jongeren niet.

Begin 1983 leek Lindenberg het beu om bij de DDR-regering in het gevlei te komen om voor zijn talloze fans in het oosten te mogen optreden. In februari 1983 bracht hij zijn single Sonderzug nach Pankow (zie clip) uit, waarin hij zich er bij het Oost-Duitse "staatsopperhoofd" Erich Honecker over beklaagde dat hij maar geen toestemming kreeg om in Oost-Berlijn op te treden. Aan het slot van het lied zong Lindenberg dat “Honni” eigenlijk ook een rocker was, die af en toe stiekem in een leren jack naar West-Duitse radiozenders luisterde (wat in de DDR officieel verboden was).

De hit van Lindenberg werd uiteraard verboden in de DDR, maar groeide uit tot een grote culthit. Wat Lindenberg niet kon vermoeden was dat er in die tijd net een opening leek te ontstaan voor een tournee door de DDR. In West-Duitsland engageerde hij zich steeds nadrukkelijker tegen Amerikaanse atoomraketten in het westen. En daar wilden de Oost-Duitse autoriteiten wel gebruik (of heet dat misbruik?) van maken.

Ondanks zijn Sonderzug trad Lindenberg in oktober 1983 met zijn Panikorchester op in het Palast der Republik in Oost-Berlijn. Het Concert voor de Vrede was georganiseerd, en tegelijkertijd minutieus geregisseerd, door de communistische jongerenafdeling Freie Deutsche Jugend (FDJ). Het werd live uitgezonden op de Oost-Duitse televisie. De zaal zat vol met blauwhemden, het FDJ-uniform, terwijl buiten de echte fans schreeuwden om hun Udo. Toen de zanger zich tussen twee songs door tegen kernwapens verklaarde klonk er een beschaafd applaus op uit de rijen der jonge apparatsjik. Veel minder enthousiasme was er toen hij voor miljoenen Oost-Duitse tv-kijkers zei dat ook de Russische SS-20’s vernietigd moesten worden. Buiten werden die avond 44 jonge Udo-fans gearresteerd door de staatsveiligheidsdienst, de Stasi.

Van de beloofde tournee door de DDR in 1984 kwam niets meer terecht. Lindenberg was inderdaad een veiligheidsrisico gebleken, althans in de ogen van de Stasi. Pas twee maanden na de val van de Berlijnse Muur, in januari 1990, traden Udo Lindenberg en zijn Panikorchester op in de DDR.

Erik de Graaf

PS: in 2008 schreef ik ook al eens over de Sonderzug. Hieronder: Stasi-foto tijdens het bezoek van Lindenberg aan Oost-Berlijn in 1983.

Geen opmerkingen: