Oost-Berlijn - de andere kant van een stad

Een poosje terug kwam ik op een feestje na vele jaren Harald Hauswald weer eens tegen. Fotograaf. Vroeger in de DDR freelance, zo goed en zo kwaad als dat ging. Niet staatstrouw, dus al gauw met een publicatieverbod. Bijbaantjes als telegrambesteller of fotograaf bij familieaangelegenheden om aan de kost te komen. Later steeds meer publicaties in West-Duitsland. In tijdschriften, in boeken ook, vaak met teksten van Lutz Rathenow. In 1987 organiseerde ik een expositie van zijn werk in de USVA-galerie in Groningen. "Oost-Berlijn - de andere kant van een stad in teksten en beelden.” Bij de opening kon Harald helaas niet aanwezig zijn. Die verrekte Muur, weet u wel. Zoals afgesproken zat hij op dat moment bij Lutz Rathenow, een van de weinigen met een telefoon in Oost-Berlijn. Waarschijnlijk om hem beter af te kunnen luisteren, maar bij deze feestelijke gelegenheid nu kwam de verbinding niet tot stand.

Oost-Berlijn – de andere kant van een stad in teksten en beelden:
"De energie van deze stad trok ons aan. Haar contrasten. Een halve stad en toch een nieuw geheel. Ondraaglijk, vindt de één. De enige plaats in dit land waar je kunt leven, zeggen anderen. De etalage van de DDR. Een vleugje wereld. De herinnering aan een oude Reichshauptstadt. Een doodgesaneerde metropool. Een handig gerestaureerd museum. Het echtere Berlijn. Een zich in interessante bouwkundige verandering bevindende stad", aldus Rathenow in een tekst die ik voor de USVA vertaalde.

Interessante tekst, ook in historisch perspectief. De energie is gebleven, de helften bestaan nog steeds, maar nu zonder Muur. En toen ik over de Potzdamer Platz liep viel inderdaad veel interessante bouwkundige verandering op, erg veel zelfs. Harald Hauswald is gebleven wie en wat hij was. Fotograaf van het dagelijks leven, alleen nu zonder beroepsverbod. Zonder problemen publiceert hij nu in gerenommeerde tijdschriften en exposeert hij in Berlijn, maar ook in Milaan of New York. Eigenlijk zouden we de Groningse expositie nog eens over moeten doen. En nu in zijn aanwezigheid, want de Muur is al bijna twintig jaar weg.

Erik de Graaf